Hayat zaman zaman beklenmedik olaylarla bizi sarsabilir. Bir kaza, ani bir kayıp, istismar, ihmal, hastalık, doğal afet ya da duygusal travmalar… Bu olaylar yaşandığı anda dayanılmaz gibi gelir ama asıl izleri bazen çok sonra, sanki “geçmiş geçmişte kalmamış gibi” tekrar tekrar ortaya çıkar. İşte EMDR terapisi, bu tür duygusal ve zihinsel travmaların izlerini silmekte kullanılan, bilimsel olarak etkinliği kanıtlanmış bir psikoterapi yöntemidir.
Bu yazıda EMDR terapisini tüm yönleriyle ele alacağız: Nedir, nasıl çalışır, kimler için uygundur, ne kadar sürer, hangi psikolojik sorunlarda etkilidir ve neden güvenilir bir psikolog ile yürütülmelidir? İstanbul’da yaşıyorsanız, EMDR ile çalışabilecek uzmanları seçerken nelere dikkat etmeniz gerektiğini de öğreneceksiniz.
Hazırsanız başlayalım.
EMDR Terapisi Nedir?
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), Türkçesiyle Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, 1980’li yıllarda Dr. Francine Shapiro tarafından geliştirilmiş bir psikoterapi yöntemidir. İlk başta travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) olan bireyler için geliştirilmiş olsa da, zaman içinde depresyon, anksiyete, özgüven problemleri, ilişki sorunları ve takıntılar gibi pek çok alanda da etkili olduğu gösterilmiştir.
Klasik konuşma terapilerinden farklı olarak EMDR, beynin doğal iyileşme kapasitesini harekete geçirir. Özellikle travmatik anıların “bugün” hissiyle tekrar tekrar yaşanmasının önüne geçerek, bu anıları nötr ve rahatsız etmeyen bir hale getirir. Danışan yaşadığı olayı unutmaz ama artık o anıya ait yoğun korku, öfke, suçluluk gibi duygular ortadan kalkar.
EMDR Terapisi Nasıl Uygulanır?
EMDR terapisi 8 aşamalı bir protokole dayanır. Her bir aşama terapist ve danışan arasında güven temelli bir ilişkiyle ilerler. İşte bu aşamalar:
- Ön Görüşme ve Hazırlık: Danışanın geçmişi, mevcut sorunları ve hedefleri değerlendirilir.
- Hazırlık Aşaması: Danışan EMDR sürecine hazırlanır, gevşeme ve güvenli alan teknikleri öğretilir.
- Değerlendirme: Travmatik anılar, tetikleyiciler ve bu anılara dair inançlar belirlenir.
- Duyarsızlaştırma: Göz hareketleri ya da diğer bilateral uyarım yöntemleri (dokunsal veya işitsel) kullanılarak anılarla çalışılır.
- Yerleştirme: Olumsuz inançların yerine pozitif ve işlevsel düşünceler yerleştirilir.
- Vücut Taraması: Anıya dair bedensel gerilimler temizlenir.
- Kapanış: Danışan regülasyona sokulur, süreç güvenli şekilde tamamlanır.
- Yeniden Değerlendirme: Sonraki seanslarda ilerleme gözlemlenir ve yeni hedeflere geçilir.
Bu süreçte en dikkat edilmesi gereken konu, EMDR uygulayan uzmanın gerçekten eğitimli ve sertifikalı bir güvenilir psikolog olmasıdır. EMDR, çok güçlü bir yöntem olduğu için yanlış uygulanması durumunda olumsuz etkiler yaratabilir.
EMDR Terapisi Hangi Sorunlarda Kullanılır?
EMDR terapisi yalnızca travma sonrası stres bozukluğu olan bireyler için değil, geniş bir yelpazede etkili olabilmektedir:
- Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)
- Çocukluk çağı istismar ve ihmalleri
- Panik atak ve anksiyete bozuklukları
- Takıntılar (OKB)
- Performans kaygısı
- Özgüven sorunları
- İlişki problemleri
- Fobiler
- Kayıp ve yas süreçleri
- Kaza sonrası ortaya çıkan psikolojik tepkiler
- Bedensel hastalıkların psikolojik etkileri
Birçok kişi, geçmişte yaşadığı acı olayların “hala etkisini gösterdiğini” fark ettiğinde EMDR terapisinden yarar görmektedir. Kimi zaman bu etkiler fark edilmeden bile hayatın içinde yönlendirici olabilir: Karar verememek, ilişkilere güvenememek, başarısızlıktan korkmak gibi.
Kimler EMDR Terapisine Uygundur?
EMDR terapisi, ergenler ve yetişkinler için uygundur. Çocuklar için de uygulanabilir ancak çocuk EMDR protokolleri ayrı bir uzmanlık gerektirir.
EMDR’ye uygun bireylerin ortak özellikleri şunlardır:
- Geçmişinde yoğun duygusal olaylar yaşamış olanlar
- Anıların etkisinden çıkamayanlar (“aklımdan gitmiyor”)
- Bedenlerinde açıklanamayan gerilimler yaşayanlar
- Konuşarak iyileşemediklerini hissedenler
- Uyku bozuklukları ve kabuslardan muzdarip olanlar
- Günlük yaşamda tetiklenen yoğun kaygı ve öfke atakları yaşayanlar
Unutulmamalıdır ki her danışan özel bir değerlendirme sürecinden geçirilmelidir. Bazı psikiyatrik tablolar (aktif psikotik dönemler, ağır disosiyatif bozukluklar) EMDR için öncelikli olmayabilir ve daha temel çalışmalar gerekebilir.
EMDR Seansları Ne Kadar Sürer?
Bir EMDR seansı genellikle 50–60 dakika sürer. Terapinin toplam süresi ise kişinin yaşadığı olaylara, psikolojik dayanıklılığına ve hedeflerine göre değişir. Kimi zaman 6–8 seansta önemli ilerlemeler kaydedilirken, kimi danışanlarla daha uzun süreli bir süreç gerekebilir.
EMDR’nin avantajı, klasik konuşma terapilerine göre çok daha hızlı ve kalıcı sonuçlar vermesidir. Çünkü sadece zihni değil, bedeni ve duyguları da bütüncül olarak çalışır.
EMDR Terapisi Güvenilir Mi?
Evet. EMDR terapisi, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Amerikan Psikoloji Derneği (APA) ve Avrupa Travma Çalışmaları Birliği (ESTSS) tarafından etkinliği onaylanmış bir yöntemdir.
Ancak bu terapinin etkili olabilmesi için mutlaka güvenilir psikolog tarafından, etik ilkelere uygun şekilde uygulanması gerekir. EMDR sertifikasına sahip olmayan kişiler tarafından yapılan uygulamalar istenmeyen sonuçlara yol açabilir.
Güvenilir bir EMDR terapisti şunlara sahip olmalıdır:
- Klinik psikolog unvanı ya da psikoloji lisansına sahip olmak
- EMDR Türkiye ya da EMDR Europe onaylı eğitimleri tamamlamış olmak
- Süpervizyon eşliğinde deneyim kazanmış olmak
- Gizlilik, empati, etik ve şefkatli yaklaşım standartlarına uygun çalışmak
İstanbul’da EMDR Terapisi Yapan Güvenilir Psikologlar Nasıl Seçilir?
İstanbul, terapist çeşitliliği açısından oldukça zengin bir şehir. Ancak bu çeşitlilik içinde doğru uzmanı bulmak bazen zor olabilir. İşte dikkat edilmesi gereken bazı noktalar:
- EMDR terapisi konusunda resmi eğitim almış mı?
- Web sitesinde açık ve şeffaf bilgi paylaşıyor mu?
- Seans ücretleri net mi? İlk görüşme imkanı sunuyor mu?
- Hangi bölgede çalışıyor? (Örneğin Şişli, Nişantaşı, Kadıköy, Beşiktaş gibi size yakın lokasyonlar)
- Danışan yorumları ve tavsiyeleri nasıl?
- Yüz yüze ve online seans alternatifleri sunuyor mu?
EMDR gibi derin etkili bir terapi için terapist ile aranızdaki güven bağı çok önemlidir. İlk görüşmede kendinizi rahat hissediyorsanız, bu terapinin işe yarama olasılığı artar.
EMDR Sonrası Hayatta Neler Değişir?
EMDR sonrasında birçok danışan aşağıdaki değişimleri yaşadığını ifade eder:
- Geçmiş anılara dair yoğun duyguların azalması
- Kabusların sona ermesi
- Daha az tetiklenme, daha sakin bir ruh hali
- Kendine güvenin artması
- İlişkilerde daha sağlıklı sınırlar koyabilme
- Karar alma becerisinin gelişmesi
- Bedensel huzursuzlukların kaybolması
- Hayata dair daha olumlu bir bakış açısı
Terapinin sonunda kişi artık geçmişinin yükünü bugüne taşımamayı öğrenir. Bu da hem psikolojik dayanıklılığı artırır hem de yaşam kalitesini yükseltir.
Sık Sorulan Sorular
EMDR seansı sırasında ne hissederim? Birçok kişi seans sırasında anılara dair görüntüler, duygular veya bedensel hisler yaşar. Bunlar geçici ve doğal tepkilerdir. Terapist süreci güvenli ve kontrollü şekilde yürütür.
Online EMDR yapılabilir mi? Evet. Bilateral uyarım yöntemleri dijital ortamda da uygulanabilir. Pandemi sonrası online EMDR çok yaygınlaşmıştır.
EMDR herkes için mi uygundur? Hayır. EMDR’ye uygunluk değerlendirmesi güvenilir bir uzman tarafından yapılmalıdır.
Terapiden hemen sonra normal hayatıma dönebilir miyim? Evet, ancak bazı seanslardan sonra duygusal olarak yorulmuş hissedebilirsiniz. Bu nedenle seans sonrası dinlenmek faydalı olabilir.
Sonuç: EMDR Terapisi ile Geçmişi Serbest Bırakın
Hayatınızda bazı olaylar hâlâ etkisini sürdürüyor, kararlarınızı ve ilişkilerinizi gölgeliyorsa; EMDR terapisi size yeni bir sayfa açma imkanı sunabilir. Bir güvenilir psikolog ile bu sürece başlamak, hem duygusal yükünüzü hafifletir hem de kendinize dönmenin kapısını aralar.
Eğer İstanbul’da EMDR terapisi yapan bir uzman arıyorsanız; Şişli, Nişantaşı, Beşiktaş veya online seans imkanı sunan terapistler hakkında bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Unutmayın: Travmalar geçmişte kalabilir ama siz geleceğinizi yeniden inşa edebilirsiniz.
Etiketler: #EMDRTerapisi #GüvenilirPsikolog #İstanbulPsikolog #TravmaTerapisi #OnlineTerapist
