Bu yazıda son zamanlarda popüler olan 3 kavramı inceleyeceğiz. Öz sevgi, öz şefkat ve öz saygı, kişinin kendisiyle ilgili tutumları ve duyguları anlamada önemli kavramlardır ve birbirleriyle bağlantılıdır, ancak farklı anlamlara gelirler:
1.Öz Sevgi (Self-Love): Kişinin kendini sevmesi, kendi değerini ve önemini kabul etmesidir. Öz sevgi, kişinin kendine karşı olumlu ve nazik bir tutum geliştirmesi anlamına gelir. Kendi ihtiyaçlarını ve sınırlarını anlamak, kendine değer vermek ve kendini takdir etmek bu kavramın bir parçasıdır.
2.Öz Şefkat (Self-Compassion): Kişinin kendine karşı nazik ve anlayışlı olmasıdır, özellikle zor zamanlarda veya hata yaptığında. Öz şefkat, kişinin kendini eleştirmek yerine, kendine anlayış göstermek, kendini kabul etmek ve desteklemek anlamına gelir. Bu kavram, başkalarına gösterdiğimiz şefkati kendimize de göstermeyi içerir.
3.Öz Saygı (Self-Respect): Kişinin kendine ve kendi değerlerine duyduğu saygıdır. Öz saygı, kişinin kendini küçümsememesi, kendi sınırlarına ve değerlerine sadık kalması anlamına gelir. Kendi ihtiyaçlarını, hislerini ve değerlerini dikkate almak ve bu doğrultuda hareket etmek öz saygının bir göstergesidir.
Öz sevgi, öz şefkat ve öz saygı arasındaki farklar şunlardır:
•Öz sevgi, kendinizi kabul etmek ve sevmekle ilgilidir.
•Öz şefkat, zor anlarda kendinize nazik ve anlayışlı davranmakla ilgilidir.
•Öz saygı, kendi değerlerinize ve sınırlarınıza saygı göstermekle ilgilidir.
Kendini kabul etmek ne demek? Öz sevgi, öz saygı ve öz şefkatle bağlantısı nedir?
Kendini kabul etmek, bu üç kavramın temelinde yatan bir unsurdur ve her biriyle bağlantılı olarak farklı şekillerde ortaya çıkar:
1. Öz Sevgi Bağlamında Kendini Kabul Etmek:
Öz sevgi, kişinin kendini koşulsuz olarak kabul etmesiyle başlar. Bu, kişinin kusurlarını, hatalarını ve zayıflıklarını da sevebilmesini içerir. Kendi değerinizi, iyi ve kötü yanlarınızla bir bütün olarak görmek ve kendinizi sevmek, öz sevginin temelidir. Öz sevgi, “Ben iyiyim ve olduğum halimle değerliyim” anlayışını barındırır.
2. Öz Şefkat Bağlamında Kendini Kabul Etmek:
Öz şefkat, kendini kabul etmenin en nazik şeklidir. Burada kabul, hata yaptığınızda veya zor bir durumda olduğunuzda kendinizi eleştirmek yerine, bunu insan olmanın bir parçası olarak görmek ve kendinize anlayış göstermek anlamına gelir. Öz şefkat, “Hata yaptım, ama bu beni kötü biri yapmaz” veya “Zorlanıyorum, bu normal ve kendime nazik davranmayı hak ediyorum” diyebilmekle ilgilidir.
3. Öz Saygı Bağlamında Kendini Kabul Etmek:
Öz saygı, kendini olduğu gibi kabul edip, bu kabulden yola çıkarak kendi değerlerine sadık kalmak ve kendini küçümsemeden davranmaktır. Bu, kişinin kendi sınırlarını ve ihtiyaçlarını tanıması ve başkalarının beklentileri yerine kendi doğrularına göre hareket edebilmesidir. Öz saygı, “Kendi değerlerime göre yaşıyorum ve bu beni ben yapan şey” diyebilmekle ilgilidir.
Kendime olan saygımı nasıl geliştirebilirim?
1. Kendi Değerlerini ve Sınırlarını Belirle:
Kendine olan saygıyı artırmak için önce kendi değerlerini ve sınırlarını tanıman gerekir. Neyin senin için önemli olduğunu ve hangi durumlarda hayır demen gerektiğini bilmek, öz saygını güçlendirecektir. Kendi değerlerine uygun yaşadığında, kendine olan saygın artar.
2. Kendinle Olumlu Konuş:
İç sesin nasıl konuştuğun, kendine olan saygını doğrudan etkiler. Olumsuz ve eleştirel düşünceler yerine, kendine olumlu, destekleyici ve cesaret verici cümleler kullanmaya çalış. “Yeterince iyi değilim” demek yerine “Elimden gelenin en iyisini yapıyorum ve bu yeterli” demek öz saygını artıracaktır.
3. Kendine Dürüst Ol:
Hatalarını ve kusurlarını kabul et, ancak bunları kendine karşı bir silah olarak kullanma. Kendi gerçeklerini dürüstçe görmek ve bunlarla barışmak, kendine olan saygını artırır. Hatalarından ders al, ancak bu hataların seni tanımlamasına izin verme.
4. Kendine İyi Bak:
Fiziksel, duygusal ve zihinsel sağlığına özen göstermek, öz saygının bir ifadesidir. Sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak, dinlenmek ve kendine zaman ayırmak, kendine duyduğun saygının göstergeleridir.
5. Başkalarının Beklentilerine Göre Değil, Kendi Değerlerine Göre Yaşa:
Başkalarının ne düşündüğünden çok, kendi doğrularına uygun yaşamak önemlidir. Kendi kararlarını al, kendi yolunda yürü ve başkalarının seni yönlendirmesine izin verme. Kendi hayatının kontrolünü elinde tutmak, kendine olan saygını büyük ölçüde artırır.
6. Başarılarını ve Güçlü Yanlarını Tanı:
Başardığın şeyleri takdir etmek ve güçlü yanlarını görmek, kendine olan güvenini artırır. Küçük başarıları bile kutlamak, kendini daha değerli hissetmene yardımcı olur.
7. Hayır Demeyi Öğren:
Başkalarına sürekli evet demek, kendi ihtiyaçlarını ve sınırlarını göz ardı etmek anlamına gelebilir. Kendi ihtiyaçlarını koruyabilmek ve gerektiğinde hayır diyebilmek, öz saygının önemli bir parçasıdır.
8. Seni Küçümseyen veya Aşağılayan İlişkilerden Uzak Dur:
Kendine olan saygıyı zedeleyen insanlarla ilişkileri sürdürmek yerine, sana değer veren, seni destekleyen ve olduğun gibi kabul eden insanlarla vakit geçir. Bu, öz saygını korumak ve geliştirmek için kritik öneme sahiptir.
9. Kendine Karşı Sabırlı Ol:
Öz saygı bir gecede gelişmez; iniş çıkışlar olacaktır. Kendine karşı sabırlı ol, gelişimini takdir et ve sürecin tadını çıkar.
Kendine olan saygıyı geliştirmek, sürekli bir öz farkındalık, özen ve pratiğe dayanır. Bu adımları düzenli bir şekilde uygulamak, zamanla kendine daha çok saygı duymanı ve kendini olduğun gibi kabul etmeni sağlar.
Kendimle olan sevgi bağımı nasıl güçlendirebilirim?
1. Kendini Tanı ve Anla:
Kendini sevmek, önce kendini tanımakla başlar. Nelerden hoşlanıyorsun, neler seni mutlu ediyor, hangi değerler senin için önemli? Kendini tanıdıkça, kendine daha çok bağlanır ve kendini sevmek için sağlam bir temel oluşturursun.
2. Kusurlarını ve Hatalarını Kabul Et:
Kimse mükemmel değildir ve her insan hata yapar. Kusurlarını ve hatalarını insan olmanın bir parçası olarak kabul etmek, kendini eleştirmek yerine sevmene yardımcı olur. Bu kabul, öz sevginin derinleşmesine olanak tanır.
3. Kendinle Olumlu ve Şefkatli Bir Dilde Konuş:
İç sesin genellikle en sert eleştirmenindir. Olumsuz ve kendini aşağılayan düşünceler yerine, kendinle daha olumlu ve nazik bir şekilde konuşmayı alışkanlık haline getir. Kendine, en iyi arkadaşına davrandığın gibi davran; destekleyici, anlayışlı ve sevgi dolu ol.
4. Kendine Zaman Ayır:
Kendine vakit ayırmak, kendini sevmenin en önemli göstergelerinden biridir. Sana keyif veren, ruhunu besleyen ve seni dinlendiren aktiviteler yap. Bu, hobilerinle ilgilenmek, doğada vakit geçirmek, bir kitap okumak veya sadece dinlenmek olabilir.
5. Küçük Başarılarını Takdir Et:
Büyük ya da küçük fark etmeksizin, başarılarını kutlamak ve kendini takdir etmek, öz sevgi bağını güçlendirir. Başardığın her şeyi görmek ve kendine teşekkür etmek, kendini daha değerli hissetmene yardımcı olur.
6. Kendine İyi Bak:
Fiziksel, duygusal ve zihinsel sağlığına özen göstermek, kendine duyduğun sevginin bir göstergesidir. Sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak, uyku düzenine dikkat etmek ve duygusal ihtiyaçlarını dinlemek, kendine olan sevgi bağını kuvvetlendirir.
7. Başkalarının Değil, Kendi Onayını Aramak:
Başkalarının onayını beklemek yerine, kendi değerlerine uygun yaşa ve kendi onayını almayı öğren. Kendi doğrularına göre hareket etmek, başkalarının beklentilerine göre yaşamaktan daha tatmin edici ve sevgi doludur.
8. Kendine Karşı Sabırlı Ol:
Zor zamanlarda bile kendine karşı sabırlı olmayı öğren. Kendine kızmak veya yargılamak yerine, her durumu büyüme ve öğrenme fırsatı olarak gör. Bu tutum, kendine daha nazik ve sevgi dolu yaklaşmanı sağlar.
9. Kendine Küçük İyilikler Yap:
Bazen kendini şımartmak, sevildiğini hissetmenin en güzel yoludur. Kendine güzel bir yemek yap, bir hediye al veya sevdiğin bir aktiviteyi yaparak kendini mutlu et. Bu küçük jestler, kendine olan sevgi bağını güçlendirir.
10. Affetmeyi Öğren:
Geçmişteki hatalarını ve kendine yönelik sert yargılarını bırakmak, kendini sevebilmenin önemli bir adımıdır. Affetmek, kendine barış teklif etmektir ve bu barış, sevgi dolu bir içsel bağ oluşturur.
Bu adımları uyguladıkça, kendinle olan sevgi bağının güçlendiğini hissedeceksin. Unutma, kendini sevmek bir süreçtir ve her gün küçük adımlarla bu bağı güçlendirebilirsin.
Kendime nasıl şefkat gösterebilirim?
Kendine şefkat göstermek, özellikle zor zamanlarda veya hata yaptığında kendine nazik, anlayışlı ve destekleyici bir şekilde yaklaşmak anlamına gelir. Kendine şefkat göstermenin yolları şunlardır:
1. Kendinle Nazik Bir Şekilde Konuş:
Kendini eleştirmek yerine, hata yaptığında ya da zorlandığında kendinle nazik ve yumuşak bir dille konuş. Örneğin, “Neden böyle davrandım?” demek yerine, “Zor bir dönemden geçiyorum, bu da normal” diyebilirsin.
2. Duygularını Kabul Et ve Onlara İzin Ver:
Hissettiğin her duygu geçerlidir. Kötü hissettiğinde veya hayal kırıklığı yaşadığında bu duyguları bastırmak yerine, onların varlığını kabul et. “Bu duygular normal, zorlanıyorum ve bu da insan olmanın bir parçası” diyebilmek, kendine şefkat göstermenin önemli bir adımıdır.
3. Kendine Zor Zamanlarda Destek Ol:
Bir arkadaşın zor bir durumda olsa ona nasıl destek olurduysan, kendine de aynı şekilde yaklaş. Örneğin, stresli veya üzgün olduğunda kendine sevdiğin bir şey yaparak destek ol, kendine zaman ayır ve dinlenmeye çalış.
4. Mükemmeliyetçiliği Bırak:
Kimse mükemmel değildir ve hata yapmak insan olmanın doğal bir parçasıdır. Kendi kendine koyduğun yüksek standartlardan biraz geri adım atmak ve mükemmel olmaya çalışmak yerine, elinden gelenin en iyisini yaptığını kabul etmek, kendine daha fazla şefkat gösterebilmeni sağlar.
5. Kendine Dinlenme ve Yeniden Başlama İzni Ver:
Yorulduğunda veya zorlandığında kendine dinlenme izni ver. Ara vermek, yeniden başlamak için bir fırsattır ve kendini zorlamadan, yavaşlamak sana iyi gelecektir.
6. Fiziksel İyi Olma Haline Özen Göster:
Yeterince uyumak, sağlıklı beslenmek, su içmek ve bedenini dinlemek, kendine şefkat göstermenin fiziksel yollarıdır. Bedensel ihtiyaçlarına dikkat etmek, kendini değerli hissetmeni sağlar.
7. Kendine Küçük Şefkat Egzersizleri Yap:
Şefkatli nefes almak, kendine sarılmak, aynada kendine nazikçe gülümsemek gibi basit egzersizler, beden ve zihin arasındaki bağı güçlendirir ve şefkat duygusunu artırır.
8. Kendini Affetmeyi Öğren:
Geçmişte yaptığın hataları, yanlış kararları veya kendine yönelik yargılarını affetmek, kendine şefkat göstermenin en güçlü yollarından biridir. Her hata bir öğrenme fırsatıdır ve bu hataları kendine karşı bir silah olarak kullanmamak önemlidir.
9. Başarısızlıkları İnsan Olmanın Bir Parçası Olarak Gör:
Hepimiz zorlanırız, hata yaparız ve başarısız oluruz. Kendine şefkat göstermenin önemli bir parçası, bu deneyimleri evrensel insan deneyiminin bir parçası olarak görmek ve yalnız olmadığını fark etmektir.
10. Destek Almayı ve Yardım İstemeyi Kendine Hatırlat:
Zorlandığında, yardım istemek zayıflık değil, bir güç göstergesidir. Kendi başına baş edemediğin durumlarda, sevdiklerinden ya da profesyonellerden destek almak, kendine duyduğun şefkatin bir yansımasıdır.
Kendine şefkat göstermek, bir alışkanlık haline geldikçe daha kolay ve doğal hale gelecektir. Bu yaklaşımlar, kendinle daha sağlıklı ve sevgi dolu bir ilişki kurmana yardımcı olabilir
