Giriş: Yeme Bozuklukları Neden Artıyor?
Modern yaşamın temposu, beden algısına dair beklentiler, sosyal medya baskısı ve duygusal travmalarla birlikte yeme bozuklukları giderek daha fazla kişiyi etkiliyor. Artık sadece genç kızların sorunu olmaktan çıkan bu rahatsızlık, her yaştan ve cinsiyetten bireyde görülebiliyor. Özellikle son yıllarda medyada yer bulan vakalar, toplumun bu konuda bilinçlenmesini sağlarken, bir yandan da alarm veriyor. Nihal Candan örneği, hem fiziksel sağlık hem de psikolojik desteğin önemini bir kez daha gözler önüne serdi.
Bu yazıda yeme bozukluklarının türleri, nedenleri, belirtileri ve psikolog tedavisi süreçleri tüm yönleriyle incelenecek. Ayrıca İstanbul gibi büyük şehirlerde bu alanda nasıl destek alınabileceği ve danışanlar için bilinçli seçim yapma yolları da ele alınacak.
Yeme Bozukluğu Nedir?
Yeme bozukluğu, bireyin yeme davranışında ciddi bozulmaların görüldüğü psikolojik bir rahatsızlıktır. Bu bozulmalar; yemek yemeyi reddetme, aşırı yeme, yeme sonrası kusma, kalori takıntısı ya da egzersiz zorunluluğu gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Yeme bozukluğu, bir irade sorunu değil; psikolojik bir hastalıktır.
Bu rahatsızlıklar sadece fiziksel sağlığı değil, bireyin ruhsal dünyasını, ilişkilerini, özgüvenini ve yaşam kalitesini de doğrudan etkiler.
Yeme Bozukluğu Türleri
1. Anoreksiya Nervoza
Aşırı zayıflama arzusu ile yemek yememe veya çok kısıtlı yeme davranışı
Ayna karşısında kendini kilolu görme (vücut dismorfisi)
Yoğun kilo kaybı, regl düzensizliği, düşük tansiyon
2. Bulimiya Nervoza
Kontrolsüzce aşırı yeme atakları
Yeme sonrası kendini kusturma, laksatif kullanımı veya aşırı egzersiz
Dışarıdan “normal kilolu” görünme, ama içsel büyük bir sıkıntı
3. Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu
Aşırı ve hızlı yemek yeme atakları
Yeme sonrası pişmanlık, suçluluk hissi
Kusma ya da telafi davranışı görülmez
4. Ortoreksiya
“Sağlıklı beslenme” takıntısı
Kalori, katkı maddesi, besin değeri gibi konularda obsesyon geliştirme
Toplumda genellikle fark edilmez çünkü görünüşte “fit” bir yaşam tarzı vardır
Yeme Bozukluklarının Nedenleri
Yeme bozukluklarının arkasında çoğu zaman çok katmanlı psikolojik nedenler bulunur. Bunlar sadece kilo ile ilgili değildir.
Kontrol ihtiyacı: Hayatında kontrol edemediği şeyleri yeme davranışı üzerinden kontrol etmeye çalışmak
Aile dinamikleri: Aşırı baskıcı, ilgisiz ya da eleştirel aile yapısı
Çocukluk travmaları: İhmal, istismar, aşırı eleştirilme
Medya ve toplum baskısı: İnce bedenin “ideal” olarak dayatılması
Mükemmeliyetçilik: Kendine karşı aşırı katı, başarı odaklı tutumlar
Psikolog Tedavisi: Yeme Bozukluklarında Nasıl Bir Yol İzlenir?
Yeme bozukluğu tedavisi çok yönlüdür. Genellikle psikolog, psikiyatrist ve beslenme uzmanı birlikte çalışır. Ancak bu sürecin temel taşı psikoterapidir.
1. Psikoeğitim:
Danışan, yeme bozukluğunun doğasını öğrenir. Vücudun işleyişi, açlık-tokluk sinyalleri, duygusal yeme gibi konularda farkındalık kazanır.
2. Bireysel Terapi:
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Yeme davranışlarını tetikleyen düşünce kalıpları çalışılır.
EMDR Terapisi: Özellikle travmatik geçmişi olan bireylerde faydalı olur.
Şema Terapi: Derin benlik şemaları, yeme davranışıyla nasıl bağ kurmuş olabilir, bu çalışılır.
Duygu Odaklı Terapi: Yeme davranışı altında bastırılmış duygular işlenir.
3. Aile Terapisi:
Özellikle ergenlerde çok etkilidir. Aile sistemi gözden geçirilir, destekleyici bir ortam oluşturulması sağlanır.
4. Beden Algısı Çalışmaları:
Danışanın beden algısını yeniden inşa etmesine yardımcı olunur. Ayna çalışmaları, mindfulness ve bedensel farkındalık teknikleri kullanılır.
Güncel Bir Vaka: Nihal Candan Olayı
Nihal Candan’ın tutuklu kaldığı süreçte “yemeden içmeden kesilerek 37 kiloya düşmesi” toplumda büyük bir yankı uyandırdı. Her ne kadar bu durum adli bir sürece bağlı gelişmiş olsa da, kamuoyunda bir yeme bozukluğu semptomu olarak değerlendirildi. Bu olay, yeme davranışlarının psikolojik baskılarla nasıl şekillenebileceğini açıkça gösterdi.
Candan vakası bize gösterdi ki, her bireyin farklı bir psikolojik kırılma noktası olabilir. Travmalar, suçluluk, özgüven kaybı ya da değersizlik hissi gibi duygular, yeme davranışı üzerinde ciddi bir etkiye sahiptir. Bu nedenle psikolog tedavisi, sadece kilo kontrolü değil, kişinin tüm iç dünyasını onarma süreci olmalıdır.
İstanbul’da Yeme Bozukluğu Tedavisi
İstanbul gibi büyük şehirlerde bu konuda uzmanlaşmış birçok merkez ve güvenilir psikolog bulunmaktadır. Şişli, Nişantaşı, Beşiktaş gibi bölgelerde hem yüz yüze hem de online terapi imkanları ile bireyler bu destekten faydalanabilir.
Online Psikolog Tedavisi Mümkün mü?
Evet. Özellikle BDT, EMDR ve şema terapi gibi yapılandırılmış terapi modellerinde online psikolog tedavisi, yüz yüze kadar etkili olabilir. Ulaşım sıkıntısı yaşayan ya da başka şehirde olan kişiler için oldukça faydalı bir seçenektir.
Danışan Yorumları ve Geri Bildirimler
“Yıllarca kilo alıp vererek geçirdim. Meğer sorun bedenimde değil, içimdeymiş. Terapide bunu keşfettim.”
— Elif, 27 yaşında
“İlk başta sadece diyetle halledeceğimi sandım ama tekrar tekrar bozuyordum. Terapide kendime dönmeye başladım.”
— Berk, 31 yaşında
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Yeme bozukluğu kendiliğinden geçer mi?
Hayır. Genellikle zamanla daha da derinleşir. Profesyonel destek alınmalıdır.
Sadece psikoloğa gitmek yeterli mi?
İdeal olanı multidisipliner bir yaklaşımdır. Psikolog, diyetisyen ve gerektiğinde psikiyatrist birlikte çalışmalıdır.
Terapiye başladıktan ne kadar süre sonra iyileşme görülür?
Kişinin durumuna göre değişir. Ortalama 3-6 ay içinde belirgin iyileşme gözlenebilir.
Yeme bozukluğu sadece kadınlarda mı olur?
Hayır. Erkeklerde de görülür ama toplumsal baskılar nedeniyle daha az başvuru olur.
Sonuç: Yeme Bozukluğu ile Yaşamak Zorunda Değilsiniz
Yeme bozuklukları, sadece yemekle ilgili değil; öz-değer, kontrol, bastırılmış duygular ve yaşamla kurulan ilişkiyle ilgilidir. Erken müdahale ve doğru psikolog tedavisi ile bu sorunlar aşılabilir.
Eğer siz de yeme davranışlarınızın hayatınızı kontrol ettiğini hissediyorsanız, bu bir çağrıdır. Yardım istemek, güçsüzlük değil; iyileşmenin ilk adımıdır.
Unutmayın: Ruhunuz iyileştikçe, bedeniniz de huzur bulur.
Etiketler:
#yemeboğukluğu #psikologtedavisi #bedenalgısı #istanbulpsikolog #şişli #EMDR #onlinepsikolog #nihalcandan
